Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc FiinRatings.
| Thực tế, TPX tại Việt Nam đã được đề cập từ năm 2018 tại Nghị định số 163/2018/NĐ-CP ngày 04/12/2018 quy định về phát hành TPDN. Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 101/TT-BTC ngày 17/11/2021 đưa ra nhiều chính sách ưu đãi cho TPX. Năm 2021, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã hợp tác với các tổ chức quốc tế cho ra mắt Cuốn sổ tay “Hướng dẫn TPX, trái phiếu xã hội và trái phiếu bền vững”. |
TPX đạt tổng giá trị phát hành khoảng 6,87 nghìn tỷ đồng và chiếm 2% tổng trái phiếu phi ngân hàng phát hành từ đầu năm 2024
Theo thống kê của FiinRatings, có 18 lô phát hành TPX cho giai đoạn 2018 - 2023 và riêng trong giai đoạn 11 tháng đầu năm 2024, thị trường đã ghi nhận 04 giao dịch TPX được phát hành với tổng giá trị đạt 6,87 nghìn tỷ đồng có xác nhận đáp ứng tiêu chuẩn xanh quốc tế.
Một số giao dịch TPX trong 11 tháng đầu năm 2024:
Ghi chú: ICMA = Hiệp hội Thị trường Vốn Quốc tế. [1] Đây là lô trái phiếu theo khung tiêu chí là trái phiếu bền vững theo Nguyên tắc Xanh của ICMA. [2] Đây là lô trái phiếu được GuarantCo bảo lãnh thanh toán toàn phần và không hủy ngang nên có mức xếp hạng tín nhiệm ở mức cao nhất AAA theo mức xếp hạng của FiinRatings về GuarantCo theo thang điểm nội địa.
Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc FiinRatings cho rằng, các giao dịch phát hành TPX góp phần nâng cao chất lượng hàng hóa cho thị trường TPDN, bởi:
Thứ nhất, các lô TPX này đều được phát hành tuân thủ theo chuẩn quốc tế đó là bộ Nguyên tắc TPX của ICMA và tất cả đều được xác nhận độc lập bởi các tổ chức xếp hạng tín nhiệm bao gồm FiinRatings, S&P Global Ratings và Moody’s. Việc xác nhận TPX không chỉ được thực hiện trước khi phát hành mà còn được thực hiện hàng năm sau khi phát hành, ví dụ như lô TPX 2,5 nghìn tỷ đồng do BIDV phát hành vào cuối năm 2023 đã được FiinRatings thực hiện đánh giá độc lập về việc phân bổ và sử dụng vốn xanh vào tháng 11/2024 với sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới.
Điều này góp phần nhằm minh bạch hóa mục đích sử dụng vốn TPX và hạn chế tình trạng “rửa xanh” hay việc “tự phong” của các doanh nghiệp khi thực hiện phát hành TPX như đã xảy ra tại một số thị trường trên thế giới.
Thứ hai, ngoại trừ các lô TPX của ngân hàng thì việc một số lô TPX có bảo lãnh thanh toán bởi các tổ chức quốc tế uy tín, có xếp hạng tín nhiệm rất cao như CGIF và GuarantCo cộng với minh bạch hóa thông tin qua hoạt động xếp hạng tín nhiệm nội địa FiinRatings đã góp phần gia tăng niềm tin để thu hút nhiều định chế đầu tư xem xét và đầu tư vào những lô trái phiếu này. Điều này góp phần thực hiện chủ trương cải thiện chất lượng hàng hóa trái phiếu, qua đó góp phần thu hút sự tham gia của nhà đầu tư tổ chức trong và ngoài nước theo như định hướng của Chính phủ và các cơ quan quản lý thị trường.
Thứ ba, các lô TPX trên đều có một đặc điểm chung là có kỳ hạn rất dài, lên đến 10 và thậm chí 20 năm trong khi kỳ hạn bình quân trên thị trường chỉ khoảng 3 năm. Kỳ hạn 20 năm do Công ty TNHH Nước sạch Hòa Bình – Xuân Mai thuộc tập đoàn AquaOne phát hành là một trong số ít những lô trái phiếu có kỳ hạn dài nhất từ trước đến nay được ghi nhận trên thị trường vốn Việt Nam. Những lô trái phiếu này là minh chứng cho vai trò của thị trường trái phiếu trong việc khai thông nguồn vốn dài hạn cho đầu tư và phát triển của doanh nghiệp nói riêng và đáp ứng nhu cầu đầu tư hạ tầng và phát triển kinh tế của Việt Nam như chủ trương hiện nay của Chính phủ.
Thứ tư, ngoài việc lô TPX có xác nhận đạt tiêu chuẩn xanh thì một số lô TPX cũng đã được xếp hạng tín nhiệm. Đây là những lô trái phiếu đầu tiên được xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam trong khi chúng ta biết rằng tỷ lệ trái phiếu được xếp hạng tín nhiệm trong các thị trường TPDN trong khu vực ASEAN là 52% vào cuối năm 2021. Điều này góp phần minh bạch hóa sản phẩm trái phiếu cụ thể mà nhà đầu tư sở hữu chứ không chỉ đối với tổ chức phát hành nói chung. Kết quả xếp hạng tín nhiệm và các phân tích liên quan của FiinRatings đã góp phần cung cấp thông tin chiều sâu và độc lập, khách quan cho các bên liên quan trong giao dịch, bao gồm đơn vị bảo lãnh, tổ chức tư vấn, nhất là nhà đầu tư tham gia thẩm định giao dịch.
Như vậy tổng giá trị TPX được phát hành từ đầu năm 2024 đến nay đã đạt 6,87 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 2% tổng giá trị trái phiếu được phát hành trong cùng giai đoạn này. Đây là con số còn quá khiêm tốn nếu so sánh với một số thị trường trong khu vực nhưng là cột mốc quan trọng thể hiện cam kết của các thành viên thị trường trong việc thúc đẩy các thông lệ tài chính bền vững tại Việt Nam, qua đó góp phần cho sự phát triển chung của thị trường TPDN nói riêng và thị trường vốn Việt Nam nói chung./.