Ứng dụng CNTT trong ngành chứng khoán - Dấu ấn của năm 2013
Năm 2013 đánh dấu những bước tiến lớn trong việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong công tác quản lý, giám sát thị trường chứng khoán (TTCK) của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN).
Điểm nhấn đầu tiên trong việc triển khai ứng dụng CNTT của UBCKNN trong năm 2013 là sự kiện Hệ thống giám sát giao dịch chứng khoán (Market Surveillance System - MSS) được hoàn thành và chính thức đi vào hoạt động. Hệ thống này cung cấp phương tiện rất quan trọng trong công tác giám sát giao dịch trên TTCK. Hệ thống MSS tự động thực hiện thu thập dữ liệu từ các Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (TTLKCK), bao gồm các dữ liệu về giao dịch chứng khoán, thông tin thị trường, danh tính nhà đầu tư, cổ đông lớn, cổ đông nội bộ và người có liên quan, các dữ liệu giám sát khác. Hệ thống này cũng hỗ trợ người sử dụng truy vấn dữ liệu thu thập được để phục vụ công tác quản lý, giám sát thị trường của UBCKNN, giúp cơ quan quản lý kịp thời phát hiện các dấu hiện giao dịch bất thường, xây dựng hệ thống báo cáo, cảnh báo sớm nhằm ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, tăng cường bảo vệ nhà đầu tư trên TTCK.
Ngay sau khi Hệ thống MSS đi vào hoạt động, Hệ thống Công bố thông tin (CBTT) điện tử của UBCKNN (Information Disclosure System - IDS) cũng nhanh chóng được triển khai và áp dụng rộng rãi trên phạm vi toàn quốc. Hệ thống IDS là một trong những ứng dụng CNTT có quy mô lớn và phức tạp với sự tham gia của khoảng 2.000 công ty đại chúng (CtyĐC) sử dụng hệ thống IDS để gửi các dữ liệu báo cáo và thực hiện CBTT trên TTCK. Hệ thống IDS tự động thu nhận dữ liệu điện tử từ các CtyĐC gửi đến UBCKNN và cung cấp module tự động kiểm tra chất lượng dữ liệu, xử lý và lưu dữ liệu, hỗ trợ việc tổng hợp số liệu thống kê phục vụ công tác quản lý và giám sát về CBTT của UBCKNN. Mặt khác, hệ thống cũng hỗ trợ người dùng phía UBCKNN duyệt thông tin công bố của các CtyĐC và thực hiện CBTT trên cổng thông tin điện tử của UBCKNN.
Có thể nói, Hệ thống IDS là bước tiến quan trọng để tin học hóa chức năng giám sát và CBTT trên TTCK. Hiệu quả rõ ràng nhất là giúp cơ quan quản lý rút ngắn thời gian thu thập thông tin, đẩy nhanh thời gian xử lý thông tin và kịp thời CBTT cho thị trường. Ngoài ra, hệ thống IDS cũng trở thành một kênh thông tin chính thức từ UBCKNN cho phép người sử dụng có được đầy đủ dữ liệu CBTT của các đối tượng tham gia trên TTCK. Với tính ưu việt hơn so với hình thức báo cáo và CBTT bằng văn bản trước đây, Hệ thống IDS đã đáp ứng được mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát thị trường, phù hợp với yêu cầu hoạt động và phát triển của TTCK Việt Nam.
Cũng trong năm 2013, UBCKNN đã hoàn thành việc triển khai xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung về các đối tượng quản lý của UBCKNN bao gồm: công ty chứng khoán (CtyCK), công ty quản lý quỹ (CtyQLQ) và quỹ đầu tư, người hành nghề chứng khoán. Trên cơ sở tích hợp thông tin về các đối tượng được quản lý khác nhau, cơ sở dữ liệu Ngành sẽ được tạo lập và quản lý tập trung tại UBCKNN. Hệ thống cơ sở dữ liệu ngành sẽ được cập nhật thường xuyên và đóng vai trò là cơ sở để hình thành nên các chính sách, quyết định của cơ quan quản lý đối với hoạt động của TTCK, góp phần cải cách thủ tục hành chính, giúp cho thị trường ngày càng minh bạch, hiệu quả.
Song song với việc triển khai các ứng dụng CNTT phục vụ các hoạt động nghiệp vụ chứng khoán, cơ sở hạ tầng CNTT và công tác an toàn bảo mật cho hệ thống CNTT cũng được chú trọng đầu tư. Trong năm 2013, UBCKNN đã hoàn thành việc nâng cấp, hiện đại hóa Cổng thông tin điện tử của UBCKNN nhằm đảm bảo yêu cầu của việc cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến, là cổng giao tiếp giữa UBCKNN với người dân và doanh nghiệp và có khả năng tích hợp với Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính. Hiện đại hóa Cổng thông tin điện tử cũng nhằm đáp ứng những yêu cầu tích hợp với các chương trình ứng dụng để tiếp nhận báo cáo điện tử từ các SGDCK, TTLKCK, các CtyĐC, CtyCK, các CtyQLQ và quỹ đầu tư; tích hợp các chương
trình dịch vụ công điện tử của UBCKNN để phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Công tác an toàn bảo mật cho hệ thống CNTT cũng được UBCKNN đặc biệt coi trọng. Theo đó, UBCKNN đã tiến hành đồng bộ các giải pháp an toàn bảo mật dựa trên việc kết hợp các giải pháp phần cứng với các giải pháp phần mềm. Cụ thể, hệ thống bảo mật được xây dựng nhiều tầng, được trang bị hệ thống kiểm soát, giám sát an ninh, thiết bị tường lửa, hệ thống phòng chống vi rút đảm bảo hoạt động ổn định. Các ứng dụng nghiệp vụ được thiết kế đều đạt được yêu cầu áp dụng hiệu quả các giải pháp chống truy nhập bất hợp pháp, phân cấp, phân quyền người sử dụng theo đúng vai trò chức năng, áp dụng cơ chế sao lưu, phục hồi dữ liệu tự động với chu kỳ nhất định ra thiết bị lưu trữ hiện đại. Ngoài ra, hàng loạt các giải pháp bảo mật khác như: thiết lập kênh FTPS trên hệ thống đường truyền kết nối, áp dụng chứng thư số chuyên dùng để ký và mã hóa từ cả hai phía gửi và nhận, áp dụng chữ ký số công cộng trong việc tiếp nhận báo cáo... Những công tác trên đều được UBCKNN triển khai đồng bộ trong năm qua để đảm bảo an toàn bảo mật cho dữ liệu thông tin trao đổi giữa UBCKNN với các SGDCK, TTLKCK và các đối tượng quản lý khác của UBCKNN.
Cùng với việc triển khai đồng bộ nhiều ứng dụng CNTT, hạ tầng CNTT tại UBCKNN đã được chú trọng đầu tư hiện đại, chuyên nghiệp, hiệu năng cao để có thể vận hành được các ứng dụng CNTT. Cũng trong năm 2013, UBCKNN tiếp tục triển khai các gói thầu thuộc Dự án “Phát triển hạ tầng CNTT tại UBCKNN”. Hệ thống hạ tầng CNTT hiện đại đã đảm bảo yêu cầu trao đổi, cập nhật và giám sát đa chiều giữa các đơn vị, đảm bảo khả năng kết nối an toàn, hiệu quả giữa UBCKNN với các đơn vị có liên quan như Bộ Tài chính, các SGDCK, TTLKCK.
Năm 2014 - “Tăng tốc” triển khai toàn diện ứng dụng CNTT tại UBCKNN
Trên cơ sở phát huy hiệu quả của những bước phát triển lớn đã đạt được trong năm qua, UBCKNN sẽ tiếp tục triển khai xây dựng các ứng dụng CNTT toàn diện phục vụ công tác quản lý, giám sát TTCK trong năm 2014. Theo đó, UBCKNN sẽ tập trung vào việc hoàn thiện và triển khai tích hợp các hệ thống cơ sở dữ liệu Ngành để đảm bảo hiệu quả quản lý, khai thác của các đơn vị trong toàn Ủy ban. Cùng với đó, UBCKNN cũng xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật hiện đại, triển khai các giải pháp an toàn bảo mật một cách đồng bộ, tạo nền tảng phát triển Chính phủ điện tử; Tiếp tục duy trì, đảm bảo sự hoạt động ổn định và hiệu quả của các hệ thống ứng dụng nghiệp vụ. Đặc biệt, trong năm 2014, để tăng cường tính an toàn bảo mật trong quá trình truyền tin, UBCKNN sẽ chính thức triển khai áp dụng chữ ký số chuyên dùng trong các hoạt động trao đổi tài liệu, báo cáo thống kê giữa các đơn vị thuộc UBCKNN.
Có thể nói, việc ứng dụng CNTT hiện đại trong hoạt động quản lý của UBCKNN đã và đang mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần tạo lập môi trường quản lý, điều hành thị trường rất hiệu quả và tạo dựng một TTCK công khai, minh bạch, đáng tin cậy, ngày càng tiếp cận với các thông lệ và chuẩn mực quốc tế.