Vượt qua biến động nhờ hiệp định UKVFTA
Hiệp định UKVFTA là một bước tiến mới, khi Vương quốc Anh và Việt Nam vốn đã có chung cam kết chiến lược đối với thương mại toàn cầu và tự do hóa giao dịch vốn và đầu tư. Hiệp định UKVFTA là một yếu tố quan trọng để đảm bảo tính liên tục cho mối quan hệ thương mại năng động và ngày càng tăng trưởng giữa hai quốc gia.
Với những nền tảng cam kết và tiến bộ cao kế thừa từ hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) Hiệp định UKVFTA đang là động lực thúc đẩy quan hệ thương mại song phương. Qua gần 3 năm thực hiện, Hiệp định UKVFTA đã chứng minh sức sống của một FTA song phương khi tạo được sức bật kinh tế hỗ trợ người dân và doanh nghiệp hai bên vượt qua giai đoạn khó khăn, thách thức của dịch bệnh.
Năm 2021, trong bối cảnh khó khăn của dịch bệnh, chuỗi cung ứng có thời điểm bị gian đoạn, nhưng thương mại song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh vẫn đạt mức gần 6,6 tỷ USD. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu hơn 5,7 tỷ USD, tăng 16,4% so với năm 2020.
Năm 2022, trong khi kinh tế thế giới mới bắt đầu có dấu hiệu phục hồi thì xảy ra cuộc chiến Nga - Ucraina, khiến giá dầu leo thang, lạm phát tăng cao, nhu cầu tiêu dùng suy yếu, nhưng với sẹ trợ giúp của Hiệp định UKVFTA, kim ngạch trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Vương quốc Anh đạt 6,8 tỷ USD, tăng 3,3% với năm 2021, gấp 3 lần so với năm 2010 khi hai nước thiết lập quan hệ đối tác chiến lược. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Vương quốc Anh đạt 6,1 tỷ USD, tăng 5,2% so với năm 2021.
Lũy kế 8 tháng đầu năm 2023, tổngkim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Vương quốc Anh đạt 4,62 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Anh đạt gần 4,1 tỷ USD, nhập khẩu của Việt Nam từ Anh đạt 460,1 triệu USD,
Quan hệ thương mại Việt Nam - Vương quốc Anh tăng trưởng trong thời gian qua, đã chứng minh sự tiên lượng đúng đắn của các nhà đàm phán hai bên, khi đưa ra dự báo rằng, hiệp định UKVFTA được áp dụng hoàn toàn, Việt Nam sẽ được hưởng lợi khi có thể tiết kiệm lên tới 114 triệu Bảng Anh tiền thuế xuất khẩu; trong khi đối với Vương quốc Anh, con số này là 36 triệu Bảng Anh.
Đầu tư tăng lên nhanh chóng
Bên cạnh thương mại, UKVFTA đã tạo ra những chuyển biến trong bức tranh đầu tư của Anh vào Việt Nam. Một khoản đầu tư lớn được cam kết của Vương quốc Anh kể từ khi hiệp định UKVFTA có hiệu lực là dự án trang trại gió ngoài khơi của Enterprize Energy.
Dự án của Enterprize Energy, được phát triển trong giai đoạn 2022 - 2027, với quy mô công suất 3.400 MW (sản lượng trung bình khoảng 17 TWh/năm). Dự án bao gồm các tua bin gió (với công suất đơn vị ban đầu là 9,5MW, sẽ tăng dần theo sự phát triển của công nghệ tua bin gió); hệ thống cáp điện; các trạm biến áp điện ngoài khơi và cơ sở bảo trì vận hành ven biển, với tổng mức đầu tư (chưa kể đường
Các tổ chức tài chính của Anh đặc biệt quan tâm hỗ trợ Việt Nam bằng tài chính xanh (ví dụ như trái phiếu xanh), và loại tài chính này sẽ rất quan trọng để Việt Nam có thể đáp ứng cam kết về mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Kể từ khi hiệp định UKVFTA có hiệu lực, đầu tư trực tiếp từ Vương quốc Anh vào Việt Nam tăng lên nhanh chóng. Năm 2021, năm đầu tiên thực hiện UKVFTA, Vương quốc Anh có 434 dự án còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký 3,98 tỷ USD. Tính hết tháng 9 năm 2023, con số dự án và vốn đầu tư đã tăng lên đáng kể. Vương quốc Anh có 542 dự án đầu tư trực tiếp tại Việt Nam (tăng 24,8% số với số liệu tính đến hết năm 2021); với tổng vốn đầu tư đăng ký khoảng 4,29 tỷ USD (tăng 7,7% số với số liệu tính đến hết năm 2021), đứng thứ 15/143 quốc gia và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư trực tiếp tại Việt Nam.
Các dự án mà Vương quốc Anh đầu tư tập trung vào 3 lĩnh vực chủ yếu. Thứ nhất là công nghiệp chế biến, chế tạo, chiếm 38,7% tổng vốn đầu tư đăng ký. Đứng thứ hoạt động kinh doanh bất động sản chiếm 26,2% tổng vốn đầu tư đăng ký. Thứ ba là lĩnh vực khai khoang, chiếm 17,6% tổng vốn đầu tư đăng ký.
Đã có 35 tỉnh, thành phố của Việt Nam nhận được vốn đầu tư từ Vương quốc Anh, bao gồm cả khu vực dầu khí. TP. Hồ Chí Minh là nơi nhận được sự đầu tư lớn nhất, chiếm 22,7% tổng vốn đầu tư đăng ký.
Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Vương quốc Anh có hiệu lực tạm thời vào ngày 1/1/2021 và chính thức có hiệu lực từ 1/5/2021 . Với Hiệp định này, 99% thuế xuất nhập khẩu sẽ được xóa bỏ sau khi kết thúc lộ trình cắt giảm thuế quan, bao gồm thuế đối với máy móc thiết bị và dụng cụ cơ khí-các sản phẩm đứng đầu trong danh mục hàng hóa Anh xuất khẩu sang Việt Nam và dược phẩm - đứng thứ hai trong danh mục xuất khẩu. Đây cũng là những nhóm sản phẩm mà Việt Nam cần nhập khẩu.